تعریف استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ چیست؟
ایزو ۱۴۰۰۱ را به عنوان استاندارد سامانه مدیریت زیست محیطی معرفی می‌نمایند. هدف از این استاندارد ایجاد نمودن الزامات مناسب برای آن سری از سازمان‌ها است که علاقمند به محیط زیست هستند و قصد دارند که تا حد امکان از وارد نمودن آسیب به محیط زیست اطرافشان جلوگیری کنند و همچنین کمترین آلایندگی را ایجاد نمایند.
ISO چیست؟
ISO سازمان جهانی استاندارد نامیده می‌شود که کمیته فنی آن وظیفه تهیه استانداردهای جهانی را بر عهده دارد. در واقع می‌توان گفت یک مرجع جهانی است که از موسسه‌های ملی استاندارد کشورهای مختلف عضو در آن تشکیل شده است.
تعریف استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ چیست؟
این استاندارد قادر است در کل شرکت‌ها و سازمان‌ها تولیدی و خدماتی مستقر شود. با توجه به این نکته که الزامات ایزو ۱۴۰۰۱ فراتر و جامع‌تر از استانداردها و قوانین ملی هستند، به همین دلیل می‌توانند کاور کننده مطلوبی به مقررات و قوانین دولتی مربوط به محیط زیست باشند.
هدف از اعطای این استاندارد، ایجاد سیستم و شرایطی است که بتوان با در نظر گرفتن محیط زیست، یک سازمان را هدایت و کنترل نمود.
این استاندارد در واقع تغییر ورژن یافته ایزو ۹۰۰۱ است که در راستای هم جهت شدن با آن در سال ۲۰۱۵ ارائه گشت و از آن به بعد شرکت‌ها ملزم به دریافت گواهینامه ISO 14001:2015 شدند. الزامات کلی ISO 14001 بیشتر بر مبنای شناسایی عواملی که موجب ایجاد آلودگی شدند پیامدهای آن‌ها بر محیط زیست است.
تاریخچه ایزو ۱۴۰۰۱
برای آشنایی بیشتر با رویکرد استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ در ادامه به بیان تاریخچه آن به اختصار می پردازیم.
به منظور حفاظت نمودن از آب و هوا، قطعنامه‌ای در اجلاس چهل و چهارم مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۸۹ به تصویب رسید.
پس از آن در سال ۱۹۹۲ دستور کار بیست و یک، یا به عبارت دیگر بیانیه ریو در کنفرانس بین المللی محیط زیست صادر شد.
در آوریل همان سال استاندارد BS 7750 با عنوان سیستم مدیریت محیط زیست توسط موسسه استاندارد بریتانیا منتشر و به صورت آزمایشی به مدت یک سال به اجرا درآمد.
در نهایت نسخه کامل شده آن به منظور صدور گواهینامه مدیریت EMS ارائه شد.
کشورهای دیگر نیز با الگو برداری از این روند اقدام به صدور استاندارد های مشابه نمودند. برای مثال کشورهای فرانسه و ایرلند جنوبی به ترتیب استاندارد های AFNOR 30-200 و IS 310 را منتشر نموده و به اجرا درآوردند. سپس سازمان جهانی استاندارد با تشکیل یک کمیته فنی اولین گام را برای تدوین یک استاندارد در سطح جهانی، مدیریت محیط زیست EMS پیش گذاشت و اولین سری استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ را در سال ۱۹۹۶ منتشر نمود.
استاندارد ISO 14001 برای نخستین بار در سال ۲۰۰۴ ویرایش شد. تفاوت چندانی میان نسخه ویرایش شده یعنی استاندارد ISO 14001:2004 با استاندارد ISO 14001: 1996 وجود نداشت و در نسخه جدید بیشتر بر روی منطبق سازی با استاندارد ISO9001 کارشده بود و به شفاف سازی پرداخته شده بود.
استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱، پس از ویرایش و مورد بازنگری قرار گرفتن استاندارد ایزو ۹۰۰۱ در سال ۲۰۱۵، بعد از گذشت حدود ۱۰ سال ، مورد ویرایش قرار گرفت. دگرگونی مختصری در ویرایش جدید تغییرات کمی ایجاد شد که از جمله می توان به اضافه شدن تعریف چرخه عمر محصول اشاره نمود. تعداد بند های موجود در این استاندارد که پیش از آن ۴ بند بود به ۱۰ بند رسید. که این ۱۰ بند جدید تفسیل و گسترش یافته همان موارد قبلی بود.
چگونگی دریافت گواهینامه ایزو ۱۴۰۰۱
اخذ گواهینامه ISO 14001 ملزم به طراحی و اجرای EMS است. برای تسهیل فرایند دریافت این گواهینامه بهتر است ابتدا الزامات ایزو ۱۴۰۰۱ را بررسی و پیاده سازی نمود.
معرفی مرجع معتبر برای صادر کردن گواهینامه برای سازمان‌ها نیز بسیار تاثیر گذار است. معمولا با توجه به بزرگی و پیچیدگی سازمان مدت زمان لازم به منظور طراحی و اجرا و صادر شدن گواهینامه ISO 14001 بین ۱ ماه تا ۶ ماه متغیر است.
بهره بردن از مشاور کاربلد و معتبر ایزو ۱۴۰۰۱ برای راهنمایی در ثبت نام مراحل بسیار دارای اهمیت است. مستندات گسترده‌ای برای انجام این حسابرسی لازم است و پیشنهادات حسابرس می‌باید پیش از دریافت ایزو ۱۴۰۰۱ رعایت شود.
لذا بهره بردن از خدمات مجموعه هایی که در حوزه فراهم آوردن الزامات استاندارد و کارسازی‌های لازم را بر اساس نیاز سازمان و یا شرکت مربوطه به منظور دریافت این گواهینامه فعالیت دارند بسیار می تواند مفید باشد.
اکثر شرکت‌های خواهان اخذ گواهینامه استاندارد ایزو 14001 در ایران پیمانکاران هستند. ایزو 14001 از جنبه مسائل مربوط به محیط زیست و آسیب های ناشی از کارگاه های پیمانکاری به محیط، توسط شرکت های پیمانکاری متقاضیان زیادی دارد. چرا که اخذ این استاندارد به منظور ورود سریعتر در مناقصات برای این شرکت ها و همچنین کسب امتیاز بیشتر در مناقصه اهمیت فراوانی دارد.